Veenmos pilotproject in Berkenwoude: Hoopvol herstel van kwetsbare veenbodems (video)

BERKENWOUDE– In de polder bij Berkenwoude werkt  Zuid-Hollands Landschap (ZHL) samen met Greenchoice aan een vernieuwend natuurproject. Dit project richt zich op het herstel van veenmos in het veengebied, met als doel om CO₂-uitstoot te verminderen en bodemdaling tegen te gaan.

Gezond veenmos, ook wel de ‘wonderplant’ genoemd, speelt een cruciale rol bij het vasthouden van water en het opnemen van CO₂, en draagt daarnaast bij aan de biodiversiteit. Door de jarenlange uitdroging en afgraving van veen, staat dit waardevolle ecosysteem zwaar onder druk.

Veenmos functioneert als een natuurlijke spons die water en broeikasgassen kan opnemen. Een gezonde veenbodem absorbeert per vierkante meter tot vijf keer zoveel CO₂ als een bos, wat helpt om de klimaatverandering te remmen. Bovendien creëert deze vochtige bodem gunstige omstandigheden voor planten en dieren.

Een levend experiment
Het project, genaamd ‘Omhoog met het veen’, begon in september 2023. In het Berkenwoudense proefgebied van ongeveer 0,6 hectare is de bodem uitgegraven en bewerkt tot een soort platte badkuip, waarin veenmos is geplant met maaisel van de nabijgelegen Veerstalblokboezem. Het experiment wordt vijf jaar lang intensief gevolgd.

Volgens projectleider Maarten Breedveld heeft de aanpak al tastbare resultaten opgeleverd: “We hebben nu een laag van zo’n 6 tot 12 cm veenmos, en er groeien inmiddels 96 plant- en mossoorten op het perceel. Dit biedt een ideale leefomgeving voor insecten zoals de moerassprinkhaan.” Bovendien blijkt het veenmos zichzelf te ondersteunen door de bodem licht zuur te maken, wat zijn eigen groei bevordert.

Een hoopvolle toekomst voor veengebieden
Veenherstelprojecten zoals deze hebben niet alleen voordelen voor het klimaat, maar ook voor waterbeheer. De veengrond houdt regenwater vast in de winter, wat in droge periodes een buffer kan vormen. Dit kan uiteindelijk de noodzaak voor extra pompcapaciteit bij het hoogheemraadschap verminderen.

Het project in Berkenwoude dient als een pilot, maar de ambitie van ZHL reikt verder. De komende jaren wil de organisatie uitbreiden naar meerdere hectares. De opgedane kennis en resultaten van dit experiment zullen hierbij een leidraad vormen om veengebieden in Nederland op bredere schaal te herstellen en de biodiversiteit en waterhuishouding te verbeteren.

Bekijk de hele reportage met interview hieronder: