Stichting Archeologie Krimpenerwaard: Bewakers van het ondergrondse erfgoed (video)

KRIMPENERWAARD- In de Krimpenerwaard waakt de Stichting Archeologie Krimpenerwaard (SAK) over het ondergrondse erfgoed. De SAK, opgericht in 2018, is ontstaan uit de wet van Malta, een Europese wet die de bescherming van archeologisch erfgoed reguleert. Onlangs hebben zij interessante vondsten gedaan tijdens opgravingen in Ouderkerk aan den IJssel op de plek waar het oude raadhuis heeft gestaan.

“Wij zijn ontstaan als gevolg van de wet van Malta. Die wet heeft de Europese Unie in het leven geroepen. Op grond daarvan zijn er bij historische verenigingen archeologische werkgroepen ontstaan en wij hebben ons in 2018 bij elkaar gevoegd”, legt Paul in het Veld van de Stichting Archeologie Krimpenerwaard uit.

Hoewel de stichting zelfstandig opereert, heeft zij sterke banden met historische verenigingen. “Wij doen het erfgoed onder de grond terwijl historische verenigingen het erfgoed boven de grond doen”, legt in het Veld uit. “Dat is het verschil tussen Stichting Archeologie Krimpenerwaard en de historische verenigingen.” Deze samenwerking zorgt ervoor dat zowel het bovengrondse als ondergrondse erfgoed in de regio goed wordt beheerd en bewaard.

Wet van Malta
De wet van Malta verplicht elke gemeente om een archeologische waarden- en beleidskaart op te stellen. Deze kaart geeft aan waar archeologisch erfgoed wordt vermoed. “In de eerste plaats bemoeien wij ons met de regels die zijn opgesteld door de Europese Unie, dat is die wet van Malta”, zegt in het Veld.

“Als er nu ergens wordt gegraven, de hoofdregel is ook dat de verstoorder betaalt. Dus dan ben je als verstoorder verplicht om te kijken of er op dat plekje dat jij gaat verstoren valt dat onder de archeologische waardenkaart? Zo ja, is dat dan hoog-, middel- of laagwaardig, en aan de hand daarvan ben je verplicht om archeologisch onderzoek te laten doen.”

Professioneel Onderzoek
Hoewel Stichting Archeologie Krimpenerwaard zelf geen opgravingen uitvoert, speelt de stichting wel een cruciale rol in het naleven van de wetgeving en het assisteren bij professionele opgravingen. “Wij mogen niet zelf opgravingen doen. Dat is voorbehouden aan erkende professionele organisaties”, vertelt in het Veld. “Voorheen werd dat wel zelf gedaan, maar dat was een beetje een rommeltje. Toen heeft de Europese Unie besloten dat het alleen door professionele organisaties mag worden gedaan.”

De archeologische waardenkaart is er niet allen voor het bouwen van nieuwe gebouwen. Ook voor het graven in eigen tuin gelden regels. “Binnen die archeologische waardenkaart, die elke gemeente dus zelfstandig moet maken, wordt aangegeven wat de criteria zijn”, legt in het Veld uit. “In jouw tuin is het zo dat de eerste 30 centimeter van jou zijn. Als je daar iets vindt, dan is het van jou. Ga je dieper dan 30 centimeter, dan is dat van de staat der Nederlanden.”

Recent Project
Een recent project van de stichting vond plaats tegenover hun locatie, waar het oude raadhuis stond. Dit gebouw, dat uit de late 19e eeuw stamt, bleek bovenop oudere structuren te staan. “Uit eerder onderzoek bleek dat hier huisjes zouden hebben gestaan”, vervolgt in het Veld. “We hebben hier drie woonhuisjes gevonden. Daarachter een aanbouw en daarachter beerputten. Er heeft dus van alles gestaan.”

“Wij hebben geassisteerd bij dat professionele bureau dat heeft opgegraven. Met het onderzoek is uit de vondsten die wij hebben gedaan, bewezen dat het allemaal rond 1500 moet zijn gebouwd, althans dat er in die tijd hier mensen hebben gewoond. De beerputten hebben ontzettend veel informatie opgeleverd. Er zijn onder andere schoentjes, munten en scherven gevonden. Het bewijst dus dat er al in 1500 mensen hebben gewoond in stenen huizen. Dat is waar archeologie om gaat.”

Tekst gaat verder onder foto

Vondsten
Bij deze opgravingen zijn meerdere interessante vondsten gedaan, waaronder een munt van Willem V van Holland, geslagen in 1382. “We hebben een muntje gevonden en dat is een munt van Willem V van Holland. Die leefde van 1345 tot 1389, dus deze munt moet ongeveer in 1382 geslagen zijn”, vertelt in het Veld.

“We weten dat het gebouw van de SAK het oudste pand van Ouderkerk is, uit 1493. Die pandjes die we daar hebben gevonden zijn ook rond 1500 ontstaan. En hier hebben we toch een munt uit 1382. Dat betekent dat er daarvoor al mensen woonden, waarschijnlijk in houten huisjes en iemand is daar deze munt verloren. Het is natuurlijk leuk om die vroegere geschiedenis nog verder terug te halen.”

Bezoek
Stichting Archeologie Krimpenerwaard stelt haar vondsten en werkzaamheden graag open voor het publiek. Op 14 september, tijdens Open Monumentendag, kunnen geïnteresseerden de stichting bezoeken en een tentoonstelling bijwonen over de opgravingen onder het oude raadhuis in Ouderkerk aan den IJssel. Daarnaast is de stichting elke dinsdagavond geopend voor publiek van 19.00 uur tot 22.00 uur.

Bekijk hieronder de reportage die RTV Krimpenerwaard maakte bij Stichting Archeologie Krimpenerwaard: