
Tentoonstelling ‘Refleksi-Refleksi’ in het Nederlands Zilvermuseum
SCHOONHOVEN- Sinds 17 oktober presenteert het Nederlands Zilvermuseum in Schoonhoven de tentoonstelling Refleksi-Refleksi, die de complexe historische relatie tussen Indonesië en Nederland onder de loep neemt. De tentoonstelling, die loopt tot 28 september 2025, toont aan de hand van zilveren voorwerpen hoe deze twee landen door de eeuwen heen met elkaar verweven raakten.
De naam van de expositie, Refleksi-Refleksi — Indonesisch voor ‘bespiegelingen’ — verwijst naar de overdenkingen en perspectieven die de bezoeker krijgt aangeboden. Deze zilveren objecten illustreren de wederzijdse invloeden tussen beide culturen, van de eerste handelscontacten tot het ontstaan van de Indonesische republiek. Het is een verhaal waarin taal, architectuur, eetgewoonten en gebruiken elkaar over en weer hebben beïnvloed.
Handel en culturele uitwisseling
De tentoonstelling werpt ook een blik op de commerciële relaties tussen de landen. Indonesië leverde specerijen, koffie, thee en suiker aan Nederland, wat zorgde voor nieuwe producten zoals koffiepotten, theebussen en tabaksdozen, oorspronkelijk alleen beschikbaar voor de welgestelde Nederlandse elite. Tegelijkertijd probeerden Nederlandse handelaren banden te smeden met lokale vorsten, waarbij waardevolle geschenken zoals zilveren en gouden voorwerpen een rol speelden.
Naarmate de handelscontacten toenamen, groeide ook de vraag naar luxegoederen en reisartikelen, zowel in Nederland als in de Indonesische archipel. Zilverfabrikanten zoals Van Kempen en Begeer en Vos speelden hierop in door nieuwe winkels op Java te openen.
Verzet en de schaduwzijde van de geschiedenis
De gezamenlijke geschiedenis kent echter ook donkere kanten. Niet iedereen waardeerde de Nederlandse invloed in Indonesië. Zo vertelt een zilveren lepel het verhaal van Surapati, een tot slaaf gemaakte die uitgroeide tot vrijheidsstrijder.
De expositie belicht ook het lot van Nederlandse dienstweigeraars die na 1945 gevangen werden gezet omdat ze weigerden te vechten in de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog. Zij werden opgesloten in de havenkazerne in Schoonhoven, de plek waar nu het Zilvermuseum gevestigd is. Deze verhalen tonen de glanzende én matte kanten van de relatie tussen Nederland en Indonesië.
Activiteiten en podcast
Voor wie zich verder wil verdiepen in de historische context biedt het museum een podcastserie aan, gepresenteerd door Fresco Sam-Sin, bekend van het radioprogramma Onvoltooid Verleden Tijd (OVT). Ook zijn er diverse activiteiten gepland, waaronder een speurtocht voor kinderen, waarbij zij een werkstuk kunnen maken in de Zilverwerkplaats.